2017 жылғы ұқсас мерзіммен салыстыру бойынша 2018 жылғы 9 айға арналған Қазақстан Республикасы Қан қызметі қызметінің негізгі көрсеткіштерінің мониторинг талдауы

 

 

            

Жедел медициналық көмектің тиімділігі, қорытындысы азаматтардың денсаулық көрсеткішінің жақсаруы  болып саналатын медицинаның түрлі бағыттарында жаңа технологияны енгізу қан қызметінің дамуымен де байланысты.

                

БҚО-ның  трансфузиологиялық  қызметін ОҚО медициналық ұйымдардың 15 аудандық және 10 қалалық трансфузиология кабинеттері арқылы  ұсынады.

           

Барлық өндірістік қызмет және медициналық ұйымдарды қан және оның құрамымен қамтамасыз ету облыстық қан орталығына жүктеледі.Трансфузиология кабинеттері  – трансфузиологиялық көмек көрсетілетін МҰ құрылымдық бөлімі болып саналады. Трансфузиология кабинеттерінің негізгі мақсаты мен міндеті – ауруларға трансфузиялық көмектің уақытында және сапалы ұйымдастырылуын қамтамасыз ету.

        

Дамудың сыртқы негізгі факторы –медициналық ұйымдардың қажеттілігі негізінде қызметті жоспарлау.

 

 

Донорлар мен донациялар.  

 

Қан беру санының қысқаруына жалпы беталысы сақталады.  2018 жылғы  9 айда қан және оның компоненттерін тапсыру үшін  9002 адам қатысты, бұл 2017 жылғы ұқсас мерзіммен салыстырғанда 9,1% аз (9895 адам).

 

Олардың ішінде донациялау дейінгі кезеңде 17,8% шеттетілген (1600 адам), 2017 жылғы ұқсас мерзімде  18,6% шеттетілді  (1846 адам).

 

Донорлықтан шеттетудің себебі: дәрігердің қабылдауында 23,1 %  тұлға шеттетілген (2017 жылғы 9 айда 31,6%;    әлеуетті донорлардың  0,6% өз қарсылықтарын білдірген (2017 жылғы 9 айда 0,43%); БАДО бойынша  13,1% шеттетілген (20167 жылғы 9 айда  16,8%). Донорлар арасында, БАДО бойынша абсолютті қарама қайшылық деректер базасында тұрған шеттетілген тұлғалар 84,3%  құрады (2017 жылғы 9 айда 85,5%).  2018 жылғы 9 айда бастапқы зертханалық зерттеулер нәтижесі бойынша донациядан шеттетілгендер 60,6% құрады (2017 жылғы  тиісті мерзімде 49,2%), бұл АлАТ эскпресс тестілеу әдісінің енгізуіне байланысты. Басқа себептер бойынша шеттетілгендер 2,2% құрады (2017 жылғы 9 айда 1,9%).

 

Есеп беріп отырған мерзімде республика бойынша донациялауды жүзеге асыратын донорлардың саны 5644 адамды құрады, бұл болса 2017 жылғы 9 айдағы көрсеткіштен (6318) 11% (- 674) аз.

 

Алғашқы донорлар үлесі есеп беру кезеңінде 22,7% (1279), 2017 жылға қарағанда 20,3% (1284) құрады.

 

Қан және оның компоненттерінің донациясының жалпы саны 2018 жылғы  9 айда 7402 құрады, ол 2017 жылға қарағанда 8% (-647 донация) аз болды.

 

Донация құрылымында қанды донациялау үлесі 1% артты және 85,6% қарсы 84,6% құрады; жасушалар донациялаудың саны 2017 жылмен салыстырғанда 4,1% өсті және 9,4% қарсы 5,3% құрады; плазма донациясының үлесі 2017 жылғы 9 айдағы көрсеткіштен 10% қарсы 5% төмендеді және 5% құрады.

       

 Бұл ретте, плазмаферез процедурасының барлық санынан аппараттық плазма дайындау үлесі республика бойынша 5,7% өсті және 2017 жылғы 94% қарсы 99,7% құрады. Батыс Қазақстан обласы плазмаферез процедурасының барлық санынан аппаратты плазмаферез үлесі 100 % құрады.

 

Өтеусіз донациялардың меншікті салмағы 100%.

 

Көшпелі жағдайдағы донация үлесі 2017 жылға 14% қарағанда 2018 жылғы 9 айда 15% құрады.

 

Донация санының мың адамға шаққанда орта есеппен республикалық көрсеткіші 2018 жылғы 9 айда 24,6%, 2017 жылғы 10 қарсы 39,6% құрады.

 

1-кесте. 2018 жылдын 9 айға арналған ҚР бойынша донация көрсеткіштері.

 

Қан және оның компоненттерін дайындау.

 

Дайындалған және қайта өңделген донорлық қанның мөлшері есеп беру кезеңінде 3,7% азайды және 2017 жылғы 9 айдағы 5502,6 литр көрсеткішіне қарағанда  5707,0литр құрады. Өңделген қанның мөлшерінің азаюы қан және оның компоненттерін донациялау мөлшерінің төмендеуіне байланысты.

 

Құрамында эритроциттер бар орталар 2017 жылғы 9 аймен салыстырғанда (6335дозаға қарсы 6802 доза) 7,4%  аз.

 

Тромбоциттер және плазмалар алу үшін 100% аппараттық методы қолданылады.

 

Есеп беру кезеңінде республика бойынша орта есеппен алынған тромбоциттердің барлық санынан дайындалған аферездік тромбоциттердің үлесі  43%  ұлғайды (1198 дозаға қарсы 683 доза).

 

Плазма 2017 жылмен салыстырғанда 21% аз дайындалды (6946 дозаға қарсы 8411 доза).

 

2 - кесте.  2018-2017 жылдардағы 9 айға арналған қан өнімдерін өндіру.

 

 Дайындалған плазмалардың жалпы санынан аферездік жолмен алынған плазмалардың үлесі 2018 жылғы 9 айда 9% құрады, ол 2017 жылғы кезеңге сәйкес 10%  төмен.

 

3-кесте. 2017-2018 жылдардағы 9 айға арналған ҚР бойынша плазмаферездің құрылымы

 

Қан компоненттерін өңдеудің қосымша әдістері

Дайындалған лейкофильтирлеген эритроциттердің үлесі есеп беру кезеңінде 31,4% өсті, және 95,5% құрады, 2017 жылға қарағанда 64,1% құрады.

Плазманы лейкофильтирлеу үлесінің көрсеткіші 36,2% өсті және 87,1% құрады, 2017 жылға қарағанда 50,9%.

Есеп беріп отырған мерзімде плазманы вирустазарту үлесінің көрсеткіші лейкофильтрлеумен салыстырғанда 2,8% азайды және 0,6% құрады, 2017 жылы 3,4%.

Лейкофильтрлеумен бірге патогендерден тазату шарасынан өткен тромбоциттердің үлесі 2018 жылғы 100% қарсы 99,7% құрады.

 

Трансмиссивтік инфекциялар скринингі.

2018 жылғы 9 айда трансмиссивтік жұқпаның маркерінің диагностикасының екі кезеңді әдісін қолдану көрсеткіштері (антителді + жұқпалы агент антигендерін анықтауға иммунологиялық әдісін және вирусты РНҚ/ДНҚ анықтауға молекулалық-генетикалық әдісінің қосындысы) 100 % құрады.

 

4-кесте. Донорлық қан үлгілерін 2017-2018 жылдардағы 9 айда инфекцияларға

 

Дайындалған қан және оның компоненттерінен препаратқа құюға және өңдеуге жарамсыз болып танылған донацияның үлесі 2018 жылғы 9 айда 3,8% төмендеді және 4,5% құрады, 2017 жылғы 9 айда 8,3% болды.

 

Медициналық ұйымдарды қауіпсіз қан компоненттерімен қамтамасыз ету.

2018 жылғы 9 айда қанның негізгі компоненттері (эритроциттер, плазма, тромбоциттар, криопреципитат) 2017 жылмен (2017 жылға 11466 дозаға қарағанда 11214доза,) салыстырғанда барлығы 2,25% кем берілді.

Мединциналық ұйымдарға (бұдан әрі-МҰ) берілген құрамында эритроциттер бар компоненттер көлемі 2018 жылғы 9 айда 4,29% (5717 доза, 2017 жылға қарағанда 5962) азайды; сонымен бірге жаңа мұздатылған плазмалардың барлық түрлері 2017 жылмен (4845  дозаға қарағанда 4305 доза) салыстырғанда 12,5% аз берілген, тромбоциттер 44,7% көп берілді (2017 жылғы 659 дозаға қарсы 1192 доза).

2018 жылғы 9 айда МҰ-ға берілген қосымша өңдеуден өткен қан компоненттерінің үлесі республика бойынша орта есеппен мынаны құрады:

- 35,9 % карантинделген ЖМП (50,7%  2017 жылы);

- 13,1% вирустазартылған (17,3% 2017 жылы),

- 100% лейкофильтрленген эритроциттер  (74% 2017 жылы).

100% жағдайда вирустазартылған тромбоциттер 100 % жағдайда МҰ-ға берілген.

 

 

 

5 -кесте. 2017-2018 жылдардағы 9 айға арналған қан компоненттерімен республиканың МҰ қамтамасыз ету көрсеткіштері.

 

Кадрлар.

Қан қызметі ұйымдарында дәрігерлер штатының толықтырылуы 2018 жылғы 9 айда 62% құрады, Республика бойынша 76%.  Орта буын медициналық персоналдар штатының толықтырылуы Батыс Қазақстан облысында 72%.                                                                                                               

Дәрігерлердің толықтырылуының көрсеткіші 4,4% кобейды және 75% құрады, 2017 жылы 70,6%. Орта буын медицина персоналымен жасақталудың көрсеткіші 77% құрады, 2017 жылы 75%.  

Есеп беріп отырған кезеңде 465 ұйым трансфузиялық көмек көрсетті.

443 МҰ (95%) трансфузиология бөлімдері (кабинет) ұйымдасқан.

 

6 - кесте. 2017-2018 жылдардағы 9 айда республиканың МҰ трансфузиология бөлімдерімен (кабинеттер) және транфузиологтармен қамтамасыз етілгені

 

Қорытынды. Қан қызметінің өндірістік қызметі тұтас алғанда қан қызметінің негізгі тапсырмаларын орындауды – қан орталық медициналық ұйымдарын донор қаны және оның компоненттерімен тұтынушылығын қанағаттандыруды қамтамасыз етеді.

1 - кесте

 

 

2017-2018 жылдарғы 9 айға арналған ҚР бойынша

донацияның салыстырмалы көрсеткіштері.  

 

 

 

Облыс	Қан және оның компоненттерінің барлығы		Өтеусіз донацияның салыстырмалы үлесі (%)		Көшпелі жағдайындағы  донацияның салыстырмалы үлесі  (%)		Құюға және қайта өңдеу үшін жарамсыз донацияның  салыстырмалы  үлесі (%)		1000 адамға шаққанда донация саны
	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.
Ақмола	7630	6887	97,9	98,0	6	5,1	3	2,5	10	9,3
Ақтөбе	6718	6991	99,3	99,8	3	11,1	2	2,8	8	8,1
Алматы	11669	9562	96,8	99,5	6	1,4	15	7,1	6	4,7
Атырау	5582	4644	95,7	93,5	12	3,9	14	10,4	9	7,5
Шығыс қазақстан	14169	12810	96,4	98,3	8	12,3	5	4,2	10	9,3
Жамбыл	9307	8225	93,4	92,3	26	36,8	13	8,4	8	7,4
Батыс Қазақстан	8049	7402	100	100	40	24,6	8	4,5	12	11,4
Қарағанды	8622	8289	99,7	100	6	8,3	3	3,3	6	6,0
Қостанай	10195	8986	96,6	97,3	22	40,5	5	3,7	12	10,2
Қызылорда	5186	5774	98,8	99,8	11	16,7	1	1,6	7	7,3
Маңғыстау	5046	4193	95,4	90,2	20	12,3	7	4,0	8	6,3
Павлодар	8772	7246	99,7	100	2	0,4	12	4,3	12	9,6
Солтүстік Қазақстан	5259	5074	89,7	96,2	1	0,6	2	2,5	9	9,1
Оңтүстік Қазақстан	15594	15190	93,5	93,4	7	9,7	7	4,9	5	5,2
Астана қаласының ТҒӨО	25883	25798	85,1	90,2	7	11,7	4	5,2	26	25
Алматы қ. ҚҚО	11715	11057	94,2	95,0	33	29	5	4,4	15	12,1
РҚО	14460	10796	95,4	96,6	31	18,1	3	3,1
ҚР бойынша	173856	158924	95	95,8	14	15	6	4,6	10	9

 

 

 

 

   2-кесте

2017-2018 жылдардағы 9 айға арналған қан өнімдерін өндіру

Облыс	Қан (л)		Эритроциттер  (доза)		Плазма (доза)		Тромбоциттер (доза)		Крио (доза
	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.
Ақмола	4443,4	4150,8	7170	6531	7746	7031	219	362	71	608
Ақтөбе	5129,5	4893,4	5545	4745	7592	7152	614	598	446	228
Алматы	6703,4	5573,5	10905	9251	12052	9862	271	222		80
Атырау	2818	2346,2	4871	4513	5419	4733	399	444	702	680
ШҚО	10422,0	9158,9	12707	12197	15299	12709	1117	1361	744	899
Жамбыл	5056,9	4800,1	9065	7805	8982	8629	1336	1077	72	193
БҚО	5707,0	5502,6	6802	6335	8411	6946	683	1198	465	327
Қарағанды	5531,9	5331,4	8458	8122	8621	8230	1030	1015	411	417
Қостанай	6587,3	5432,0	9046	8304	10244	8885	473	274	547	586
Қызылорда	3756,7	3952,9	4474	5279	6265	5985	599	700		4
Маңғыстау	2697,0	2131,1	5007	3539	3914	4354	194	243	20	108
Павлодар	4695,3	4702,2	8727	6998	8797	7002	706	322	162	116
СҚО	3700,0	3374,0	4472	4578	5978	5613	483	416	338	688
ОҚО	10724,9	10301,9	13401	14124	17568	15554	1166	1554	651	1665
Астана қ. ТҒӨО	25339,2	24737,3	19519	20661	25780	26110	9205	10537	3735	4880
.Алматы қ. ҚҚО	8371,7	8899,9	10497	9638	12800	10955	1779	2163	229	155
РҚО	13882,7	12097,2	10708	7553	18163	14469	5488	5660	385	85
ҚР бойынша	125567,3	117385,3	151374	140173	183631	164219	25762	28146	8978	11719

 

 

3-кесте

2017-2018 жылдардағы 9 айға арналған ҚР бойынша плазмаферез құрылымы

Облыс	Барлық плазмаферезден аппараттық плазмаферездің үлесі (%)		Дискреттік плазмаферездің үлесі  (%)		Барлық дискреттік плазмаферезден екі ретті плазмаферездің үлесі   (%)
	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.	2017ж.	2018ж.
Ақмола	79	100	21	0	0	0
Актөбе	100	100	0	0	0	0
Алматы	96	100	4	0	0	0
Атырау	63	100	37	0	0	0
ШҚО	76	95,2	24	4,8	92	100
Жамбыл	47	100	53	0	33	0
БҚО	100	100	0	0	0	0
Қарағанды	100	100	0	0	0	0
Қостанай	100	100	0	0	0	0
Қызылорда	100	100	0	0	0	0
Маңғыстау	100	100	0	0	0	0
Павлодар	73	0	27	0	96	0
СҚО	100	100	0	0	0	0
ОҚО	100	100	0	0	0	0
Астана қ. ТҒӨО	100	100	0		0	0
Алматы қ. ҚҚО	100	100	0	0	0	0
РҚО	99	99,2	1	0	0	0
ҚР бойынша	94	99,7	6	0,3	40	27,8

 

 

 

           

4-кесте

 

2017-2018 жылдардағы 9 айға арналған донорлық қан үлгілерінің скринингі

№	Облыс	Клиникалық қолдануға арналған қан компоненттерін өндіруге жіберілген донорлық қан үлгілерін тексеру үлесі  (%)				ИФТ/ИХЛТ әдісімен донорлық қан үлгілерін скринингілеудің салысытрмалы салмағы  (%)						ПТР әдісімен донорлық қан үлгілерін скринингілеудің салыстырмалы салмағы (%)
		ИФТ әдісі		ПТР әдісі		Жабық үлгідегі жүйелерде		Ашық үлгідегі жүйелерде		Жартылай автоматты жүйелерде		Жабық үлгідегі жүйелерде		Ашық үлгідегі жүйелерде		Қол сынамасын дайындау арқылы
		2017	2018	2017	2018	2017	2018	2017	2018	2017	2018	2017	2018	2017	2018	2017	2018
1	Ақмола	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
2	Ақтөбе	100	100	100	100	99	100	0	0	1	0	100	100	0	0	0	0
3	Алматы	100	100	100	100	59	99	0	0	41	1	100	100	0	0	0	0
4	Атырау	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
5	ШҚО	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
6	Жамбыл	100	100	100	100	100	94	0	0	0	0	81	99	0	0	19	1
7	БҚО	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
8	Қарағанды	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
9	Қостанай	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
10	Қызылорда	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
11	Маңғыстау	100	100	100	100	92,8	100	0	0	7,2	0	41,3	100	0	0	58,7	0
12	Павлодар	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
13	СҚО	100	100	100	100	93	100	0	0	7	0	100	100	0	0	0	0
14	ОҚО	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
15	Астана ТҒӨО	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
16	Алматы ҚҚО	100	100	100	100	100	97	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
17	Алматы РҚО	100	100	100	100	100	100	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
	Жиыны	100	100	100	100	97	99	0	0	3	1	95	99,94	0	0	5	0,06

 

 

 

  5-кесте

 

2017-2018 жылдардағы 9 айға арналған қан компоненттерімен медициналық ұйымдарды қамтамасыз ету көрсеткіштері

 

Облыс	Лейкофильтр-ленген эритроцит-тердің  меншікті салмағы (%)		Карантин-делген плазманың меншікті салмағы  (%)		Лейкофильтр-ленген  карантин-делген плазманың меншікті салмағы  (%)		Лейкофильтр-ленген плазманың меншікті салмағы  (%)		Вирустазар-тылған, оның ішінде фильтрленген в/т плазманың меншікті салмағы (%)		Лейкофильтр-ленген тромбоцит-тердің меншікті салмағы (%)		Вирустазар-тылған  тромбоцит-тердің -меншікті салмағы (%)		Лейко-фильтр-ленген вирустазар-тылған тромбо-циттер-дің  меншікті салмағы  (%)
	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж	2017ж	2018ж
Ақмола	65	100	73	29,7	18	51,5	0	12,3	9	5,5	21	0	15	0	65	100
Ақтөбе	90	100	15	1,8	14	17,1	43	65,3	20	15,9	3	0	23	0	47	100
Алматы	50	100	4	0,9	0	0	21	50,7	23	15,5	19	1,8	0	0	81	98,2
Атырау	94	100	62	1,7	19	73,2	0	0	0	25,2	26	0	0	0	54	100
ШҚО	100	100	68	33,7	4	32,9	25	28,3	0	5	0	0	1	3,7	99	96,3
Жамбы	95	100	63	5,8	4	76,4	23	7,9	0	10	23	0	2	0	75	100
БҚО	74	100	51	35,9	32	51,0	0	0	17	13,1	0	0	0	0	100	100
Қарағанды	87	100	65	0	30	95,7	0	0	5	4,3	9	0	0	0	91	100
Қостанай	92	100	38	3,5	29	52,0	0	1,6	33	42,9	16	0,4	1	0	83	99,6
Қызылорда	100	100	84	33,1	14	54,4	0	0	2	12,5	0	0	0	0	100	100
Маңғыстау	77	100	71	42,2	0	12,7	27	24,7	1	20,4	52	0	0	100	48	0
Павлодар	91	100	12	0	5	30,6	65	43,5	1	25,1	71	0	0	0	29	100
СҚО	99	100	29	9,4	46	75,2	0	0,8	25	14,6	10	0	0	0	90	100
ОҚо	97	100	42	21,7	20	42,7	0	12,6	38	23,0	3	0	0	100	97	0
Астана ТҒӨО	100	100	31	20,5	20	23,8	30	34,7	19	14,8	0	0	71	95	29	5
Алматы ҚҚО	93	100	9	4,9	7	4,0	69	78,8	9	12,3	3	0	87	100	5	0
РҚО	99	100	50	29,4	12	4,4	0	0,1	37	66	0	0	100	100	0	0
ҚР бойынша	90	100	40	15,6	16	38,1	20	24,8	14	17,5	4	0	56	69,8	39	30,2