Жиі қойылатын сауалдар

 

1. Неліктен қазір тек қан ғана емес, оның компоненттерін де тапсырады? Ғылыми зерттеулер мен клиникалық бақылаулардың нәтижесінде науқасқа қан ғана емес, оның жекелеген компоненттерін (тромбоциттер, эритроциттік масса, плазма) құю керек екені белгілі болды, сондықтан бұрын әмбебап трансфузиялық орта болып саналған қан жекелеген құрамдас компоненттерге жол берді.

 

2. Қан тапсырғаннан кейін қаным қаншалықты тез қалпына келеді?

Қан құрамын толық қалпына келтіру үшін шамамен бір ай қажет. Қанның әртүрлі компоненттерінің қалпына келу жылдамдығы әртүрлі. Эритроциттер донор ағзасында 4-6 апта ішінде, ал лейкоциттер мен тромбоциттер бірінші аптаның соңында қалпына келеді. Плазма 1-2 күн ішінде қалпына келтіріледі. Қанның құрамы тезірек қалпына келуі үшін дұрыс тамақтану қажет: қандағы гемоглобин деңгейіне байланысты ақуыз әрқашан донордың рационында болуы керек. Ақуыз бар өнімдер-ет, қызылша, қарақұмық, жасымық, бұршақ және барлық бұршақ дақылдары, балық және т.б. сонымен қатар көп сұйықтық ішу ұсынылады — шырындар, шай.

 

3. Менің ағзама донорлықтың пайдасы бар ма?

Дәрігерлердің көпшілігі донорлық пайдалы деп санайды:

- донор ағзасы эволюциялық жолмен пайда болатын артық қан мен оның компоненттерін шығару есебінен үнемі өзін-өзі жаңартады. Бұл жүрек және қан тамырлары ауруларының, иммундық жүйенің, ас қорыту бұзылыстарының, бауыр мен ұйқы безінің алдын-алу;

- қан жоғалту кезіндегі қиын жағдайда донордың қан тапсырмаған адамға қарағанда аман қалу мүмкіндігі жоғары;

- донор тұрақты медициналық тексерулердің және ең көп таралған инфекцияларға тегін талдаулардың есебінен өз денсаулығының жай-күйін тұрақты бақылауға мүмкіндігі бар.

 

4. Менің қаныммен " Мендік " - әдеттер мен нанымдардың бір бөлігі берілуі мүмкін бе?

Жоқ, мүмкін емес, өйткені қан біздің әдеттеріміз бен сенімдеріміз туралы ақпарат бермейді. Сондықтан реципиент донордан оның бейімділігі мен мүдделерін" қабылдай " алмайды. Бірақ қанда біздің өмір салтымыз туралы ақпарат бар — ол денеде тұратын вирустық инфекциялар, темекі шегу және алкогольді теріс пайдалану туралы айта алады. Сондықтан донор өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауы керек-енді тек өзі үшін ғана емес, сонымен бірге оның қаны құйылатын басқа адам үшін де! 

 


 


ДОНОР БОЛУҒА НИЕТ БІЛДІРУШІЛЕРГЕ

БҚО немесе Орал қаласында тіркеуде тұрған әрбір 18 жасқа толған, дені сау адам қан және оның компоненттер доноры бола алады. Қан орталығының тіркеу орнына келген донор компьютерлік базадан тексеріледі.
Содан кейін донор дәрігер – терапевттің қарауынан өтеді және донорға зертханалық тексерулер (қанның клиникалық талдауы, қанның биохимиялық талдауы, «В» және «С» гепатит вирусына, ЖҚТБ, мерезге талдау) жасалады.

МІНДЕТТІ ТҮРДЕ

Қан орталығына келген кезде өзімен бірге міндетті түрде - жеке куәлігі, әскери қызметшілер үшін – әскери билеті болуы керек. Донордың дене салмағы 50кг – нан кем болмауы тиіс. 
Барлық адамдар донор бола бермейді, сондықтан қан орталығына келген барлық келушілер, алдымен медициналық тексерулерден өтеді. Бұл донордың және қан құйылатын науқастың денсаулығына қамқорлық болып табылады.

Донорлыққа алмайды:

  • Сіз бұрын – соңды жұқпалы гепатит, туберкулез, ЖҚТБ, мерез, ауруларымен ауырсаңыз
  • Маскүнем, нашақор, мас күйінде келген тұлғалар
  • Түнгі жұмыс ауысымнан шыққан соң 
  • Жүкті, сондай - ақ бала емізетін аналар
  • Қан тапсырған донорларға 2 ай, плазма тапсырған донорларға 2 жұма мерзімі толмаған доннацияға жіберілмейді.



ДОНОР БОЛУ - БҰЛ ПАЙДАЛЫ ЖӘНЕ ҰЛАҒАТТЫ ІС

Практикада және ғылыми зерттеу мәліметтері бойынша дені сау адамнан 500 мл қан тапсыру, оның ағзасына ешқандай зиян келтірмейді. Сондықтан 450 мл дозаны физиологиялық деп атайды. Салмағы орташа ересек адам денесінде 5 литрдей қан айналады, яғни оның дене салмағының 7%. Дені сау донор үшін қауіпсіз және зиянсыз қан тапсыру көлемі 450мл болып табылады, және де ол 18-20 сағат ішінде қалпына келеді. Донация қан қызметі мамандарының бақылауымен зиянсыз жүзеге асырылады. 

ҚАН ТАПСЫРУҒА ҚАЛАЙ ӘЗІРЛЕНУ КЕРЕК? 
ДОНОРҒА АРНАЛҒАН ҰСЫНЫМДАР

  • Қан тапсырар алдында майлы тағамнан, ет және сүт тағамдарын қолданбаған жөн;  
  • Түнгі жұмыс ауысымынан келген соң қан тапсыруға болмайды;
  • Қан тапсырар алдында ауыр жүктемелерден болмаған жөн;
  • Түнгі кезекшіліктен кейін қан тапсырмаған дұрыс;
  • Қан тапсырар алдында 3 сағат шылым шекпеңіз және 48 сағат алкаголь ішпеңіз.
  • Міндетті түрде жеңіл таңғы ас ішіңіз (тәтті шай, жеміс шырыны, газдалмаған сусындар, құрғақ печенье) 


ҚАН ТАПСЫРУ ЕМШАРАСЫНАН ҚАЛАЙ ӨТУ КЕРЕК

Донор қан орталығына келген соң өзінің денсаулығы жайында және өмір сүру салты туралы сауалнаманы толтырады. Одан кейін донор трансфузиолог-дәрігерінің медициналық тексеруінен және зертханалық зерттеуден (саусақтың басынан қан алынып, гемоглобин мөлшерін және қан тобын анықтайды) өтеді. Егер зерттеу нәтижесінде қарсы көрсетілімдер анықталмаса, донор қан немесе плазма тапсыруға жіберіледі.
Қан тапсырар алдында донорға тәтті шай және тоқаш ұсынылады. Тұтас қан тапсыру барысында донордың тамырынан 450мл қан алынады. Емшараның уақыты 10-15 минут.
Тұтас қанды алмайтың технологиялар да бар, тек ғана плазма немесе тромбоциттарды алынатын: пациенттің белгілі бір жағдайы мен ауруы барысында оған белгіленген донор қан компоненттерін құю қажет болады. Бұл жағдайда емшара донордың тромбоцитты тапсыру – 40 минутқа дейін, ал плазма – шамамен 30 минут. Донорға плазмаферез немесе тромбоцитоферез жүргізу туралы шешімді трансфузиолог-дәрігері жеке тәртіпте шешеді. 

ҚАН ТАПСЫРҒАН КЕЙІН НЕ ІСТЕУ КЕРЕК?

  • 10-15 минуттай отыра тұру. Сіздің басыңыз айналып немесе өзіңізді әлсіз сезінсеңіз қан орталығының персоналына хабарлаңыз;
  • 30-60 минут аралығында шылым шекпеңіз;
  • Тәулік бойы көбірек сұйықтық (3 литр) ішіңіз;
  • 1,5-2 сағат бинтті шешпеңіз;
  • 12 сағат бойы физикалық жүктемелерге қатыспаңыз;
  • Автомобильды жүргізбеуге тырысыңыз, сақ болыңыз;
  • Тәулік бойы алкоголь ішуге болмайды;
  • Қан тапсырғаннан соң, тек 10 тәуліктен кейін екпелер жасауға рұқсат болады.

ҚАН ДОНОРЛАРЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ЖЕҢІЛДІКТЕРІ

  • Тегін медициналық тексеріс және денсаулық жағдайы туралы анықтама (АИТВ-на, В және С гепатитіне, мерезге талдаулар, гемоглобин және аланинаминотрансфераз деңгейі, резус-фактор және қан тобы) беріледі.
  • Қан беру алдында тәтті шай және тоқаш беріледі.
  • Қан тапсырғаннан соң 0,25 МРП сомасына тамақтануға талон беріледі.
  • Қан және оның компоненттерін тапсырған күні – орташа жалақысы сақталуымен жұмыстан босатылады немесе орташа жалақысы сақталуымен басқа демалыс күні беріледі, немесе бұл күн жылдық еңбек демалысына қосылады.
  • Донор болған әскери қызметкер қан және оның компоненттерін тапсырған күні міндет орындаушы тобынан, кезектен және қызметтің басқа да түрінен босатылады.
  • Донор болған студенттер, оқушылар қан және оның компоненттерін тапсырған күні оқу-тәрбиелік процессінен босатылады


Сіздерді мына мекен-жай бойынша күтеміз (Ждем Вас по адресу): Орал қ., А.Молдағұлова к. 2, күнде сағат 8.00-ден 15.30-ға дейін, сенбі, жексенбі – демалыс.

Кеңес және анықтамалар – Донор кадрларын жинақтау бөлімшесінде, тел.: 
97-03-38

Ақпараттық қолдау: e-mail Этот адрес электронной почты защищен от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра.

 

Жиі қойылатын сауалдар

1.Неліктен қазір тек қан ғана емес, оның компоненттерін де тапсырады? Ғылыми зерттеулер мен клиникалық бақылаулардың нәтижесінде науқасқа қан  ғана емес, оның жекелеген компоненттерін (тромбоциттер, эритроциттік масса, плазма) құю керек екені белгілі болды, сондықтан бұрын әмбебап трансфузиялық орта болып саналған қан жекелеген құрамдас компоненттерге жол берді.

 

2.Қан тапсырғаннан кейін қаным қаншалықты тез қалпына келеді?

Қан құрамын толық қалпына келтіру үшін шамамен бір ай қажет. Қанның әртүрлі компоненттерінің қалпына келу жылдамдығы әртүрлі. Эритроциттер донор ағзасында 4-6 апта ішінде, ал лейкоциттер мен тромбоциттер бірінші аптаның соңында қалпына келеді. Плазма 1-2 күн ішінде қалпына келтіріледі. Қанның құрамы тезірек қалпына келуі үшін дұрыс тамақтану қажет: қандағы гемоглобин деңгейіне байланысты ақуыз әрқашан донордың рационында болуы керек. Ақуыз бар өнімдер-ет, қызылша, қарақұмық, жасымық, бұршақ және барлық бұршақ дақылдары, балық және т.б. сонымен қатар көп сұйықтық ішу ұсынылады — шырындар, шай.

 

3.Менің ағзама донорлықтың пайдасы бар ма?

Дәрігерлердің көпшілігі донорлық пайдалы деп санайды:

- донор ағзасы эволюциялық жолмен пайда болатын артық қан мен оның компоненттерін шығару есебінен үнемі өзін-өзі жаңартады. Бұл жүрек және қан тамырлары ауруларының, иммундық жүйенің, ас қорыту бұзылыстарының, бауыр мен ұйқы безінің алдын-алу;

- қан жоғалту кезіндегі қиын жағдайда донордың қан тапсырмаған адамға қарағанда аман қалу мүмкіндігі жоғары;

- донор тұрақты медициналық тексерулердің және ең көп таралған инфекцияларға тегін талдаулардың есебінен өз денсаулығының жай-күйін тұрақты бақылауға мүмкіндігі бар.

 

4.Менің қаныммен " Мендік " - әдеттер мен нанымдардың бір бөлігі берілуі мүмкін бе?

Жоқ, мүмкін емес, өйткені қан біздің әдеттеріміз бен сенімдеріміз туралы ақпарат бермейді. Сондықтан реципиент донордан оның бейімділігі мен мүдделерін" қабылдай " алмайды. Бірақ қанда біздің өмір салтымыз туралы ақпарат бар — ол денеде тұратын вирустық инфекциялар, темекі шегу және алкогольді теріс пайдалану туралы айта алады. Сондықтан донор өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауы керек-енді тек өзі үшін ғана емес, сонымен бірге оның қаны құйылатын басқа адам үшін де!